Uchwalona w dniu 4 lutego 1950 r. ustawa o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji dała podstawę funkcjonowania w naszym kraju wojewódzkich komend straży pożarnych. W tym też roku przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie rozpoczęła działalność Wojewódzka Komenda Straży Pożarnych w Lublinie, która przyjęła na siebie kierownictwo i nadzór nad całokształtem ochrony przeciwpożarowej w województwie lubelskim, a w szczególności (wg oryginalnej pisowni):
– sprawy organizacji straży pożarnych oraz nadzór nad ich ustrojem i działalnością,
– sprawy organizacji zapobiegawczej akcji przeciwpożarowej i walki z pożarami,
– sprawy szkolenia fachowego w zakresie akcji zapobiegawczej i walki z pożarami,
– sprawy planowania potrzeb technicznych straży pożarnej dotyczące sprzętu, ekwipunku, narzędzi i taboru,
– sprawy popierania wynalazków: wytwórczości przeciwpożarowej tudzież sprawy wniosków dotyczących normalizacji w zakresie ochrony przeciwpożarowej,
– współdziałania z władzami państwowymi, związkami zawodowymi oraz organizacjami społecznymi w zakresie: obrony przeciwlotniczej, walki z powodzią i innymi klęskami, ratownictwa i pomocy sanitarnej, wychowania fizycznego, przysposobienia wojskowego i zawodowego oraz pracy kulturalno-oświatowej.
W chwili powołania Wojewódzka Komenda Straży Pożarnych w Lublinie liczyła 15 etatów i sprawowała nadzór nad działalnością utworzonych we wszystkich powiatach ówczesnego województwa lubelskiego powiatowych i miejskich komend straży pożarnych oraz dotychczasowych zawodowych i ochotniczych straży pożarnych.
Rozpoczął się okres wyjątkowo nasilonych działań prewencyjnych i operacyjno-szkoleniowych a także rozbudowy bazy lokalowej i przygotowania kadr dla potrzeb straży pożarnych. Podejmowane przez Wojewódzką Komendę Straży Pożarnych w Lublinie kierunki i formy działalności wynikały z przepisów ustawy o ochronie przeciwpożarowej a także z olbrzymiego zagrożenia pożarowego, szczególnie na terenach wiejskich. Powstawały pożary masowe, w których płonęło po kilkadziesiąt i więcej budynków, np. w dniu 1.08.1971 r. w Zdzisławicach pow. Janów Lubelski spłonęło 128 budynków, w dniu 5 czerwca 1972 r. w Dzierzkowicach pow. Kraśnik – 121 budynków.
W ostatnich latach znaczący był udział strażaków z województwa lubelskiego w akcjach ratowniczych na terenie kraju. W roku 1992 batalion lubelski uczestniczył w akcji gaszenia pożaru lasu w okolicy Kuźni Raciborskiej, a w roku 1997 lubelscy strażacy prowadzili działania ratownicze związane z zabezpieczeniem i likwidacją skutków powodzi w Polsce południowo-zachodniej. Duże akcje przeciwpowodziowe prowadzono również na terenie województwa lubelskiego w latach 1997, 1998, a szczególnie w roku 2001.
Przez ponad 50 lat zmieniały się ustawy pożarnicze, zmieniał się podział administracyjny kraju, a wraz z nim terytorialny zasięg działania Komendy Wojewódzkiej. Wydarzenia te dyktowały potrzeby dokonywania istotnych zmian w strukturze organizacyjnej i zasadach funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej. Zasadniczy cel działania pozostał bez zmian, służenie pomocą społeczeństwu w sytuacjach zagrożenia.
Środowisko lubelskich strażaków było organizatorem wielu imprez promujących je wśród społeczeństwa. Zorganizowano między innymi: w latach 1982, 1985 i 1989 w Lublinie – promocję absolwentów krakowskiej Szkoły Chorążych Pożarnictwa, w roku 1984, odsłonięcie pomnika symbolu poległych strażaków Lubelszczyzny, imprezy o charakterze sportowym: w roku 1987 – VI Mistrzostwa Polski w Sporcie Pożarniczym, w roku 1991 – VII Ogólnopolski Turniej Drużyn Funkcjonariuszy Pożarnictwa w Tenisie Stołowym, w roku 1997 – Ogólnopolski Turniej Drabiny Hakowej, w roku 2000 – VI Halowe Mistrzostwa Polski Strażackich Piątek Piłkarskich oraz XVII Ogólnopolskie Rozgrywki Strażaków w Piłce Siatkowej.
Propagowano ideę ochrony przeciwpożarowej wśród młodzieży szkolnej, między innymi współorganizując konkursy plastyczne, turnieje wiedzy pożarniczej oraz obozy szkoleniowo-wypoczynkowe dla dowódców Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych.
Realizując podstawowe zadania ustawowe Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Lublinie podejmowała liczne działania w celu pozyskania dodatkowych środków finansowych. Pozwoliły one na poprawę bazy lokalowej, poprawę stanu technicznego eksploatowanego sprzętu pożarniczego oraz doposażenie jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej województwa lubelskiego w sprzęt specjalistyczny.
Z końcem roku 2002 podjęto w Komendzie Wojewódzkiej szereg nowych rozwiązań organizacyjnych. Wysiłek oraz wiele żmudnej pracy włożonej w dostosowanie tych rozwiązań do wymagań europejskiej normy jakości EN – ISO 9001:2000 przyniosły oczekiwany rezultat.
W dniu 30 czerwca 2003 r. na dziedzińcu Zamku Lubelskiego odbyły się dwie uroczystości. Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Lublinie została uhonorowana sztandarem oraz jako pierwszej w kraju jednostce organizacyjnej PSP został wręczony certyfikat potwierdzający spełnienie wymagań normy EN -ISO 9001:2000.

Komendanci Wojewódzcy od 1950 roku:

• płk. Mieczysław Stylski – od 1950 r. do 30.04.1962 r.
• płk. poż. inż. Tadeusz Strzelecki – od 1.05.1962 r. do 31.08.1979 r.
• płk. poż. inż. Stanisław Machowicz – od 1.09.1979 r. do 14.06.1992 r.
• mł. bryg. mgr inż. Józef Pełczyński – od 15.06.1992 r. do 9.07.1993 r.
• bryg. mgr inż. Jerzy Bisek – od 9.07.1993 r. do 30.08.1998 r.
• st. bryg. mgr inż. Andrzej Gregorek – od 1.09.1998 r. do 28.12.2001 r.
• st. bryg. mgr inż. Józef Klajda – od 14.01.2002 r. do 25.01.2006 r.
• st. bryg. mgr inż. Andrzej Gregorek – od 26.01.2006 r. do 31.07.2008 r.
• st. bryg. mgr inż. Tadeusz Dołgań – od 1 sierpnia 2008 r. do 30.09.2010 r.
• nadbryg. mgr. inż. Tadeusz Milewski – od 24.01.2011 r. do 29.01.2016 r.
• nadbryg. mgr inż. Grzegorz Alinowski – od 30.01.2016 r.