Butle z gazem to alternatywne i bardzo wydajne źródło energii. Butle stosowane są w wielu domach i innych miejscach, które nie są podłączone do sieci gazowej, butle zasilają kuchenki oraz urządzenia gazowe. Można również nimi ogrzewać pomieszczenia, wodę, używać ich do grilla. Jest stosowany w domkach letniskowych i na kempingach.

Statystyki Państwowej Straży Pożarnej pokazują, że każdego roku dochodzi do ponad setki wybuchów butli z gazem płynnym. Wypadki te najczęściej mają miejsce w budynkach mieszkalnych o zabudowie wielorodzinnej oraz w domach jednorodzinnych. Najczęstszą przyczyną wybuchu butli z gazem płynnym jest nieprawidłowe użytkowanie, zwłaszcza podłączanie butli do urządzeń, a na dalszym miejscu – nieszczelność butli lub instalacji do niej podłączanej. Wystarczy nawet mała nieszczelność, aby gaz ulotnił się i stworzył mieszaninę wybuchową. W zamkniętym pomieszczeniu to zagrożenie zdrowia, a często i życia użytkowników.

Zgodnie z raportem za 2024 r. dotyczącym rynku gazu płynnego, prezentowanym przez Polską Organizację Gazu Płynnego, w Polsce jest ok. 11 mln butli na gaz LPG, wykorzystywanych do zasilania kuchenek gazowych, grilli, ogrzewania domów. Według badania Ekobarometr 2024 aż 41% Polaków potwierdza, że zdarzyło im się korzystać z gazu płynnego LPG, w tym 49% mieszkających na wsi, 37% mieszkańców małych i średnich miast oraz 33% mieszkańców metropolii. Spośród użytkowników gazu LPG na wsi aż 52% korzystało z niego do przygotowywania posiłków, przede wszystkim używając popularnych 11-kilogramowych butli.

W odpowiedzi na te dane dotyczące użytkowania butli na gaz LPG, Transportowy Dozór Techniczny, przy wsparciu Ministerstwa Infrastruktury, rozpoczął kampanię informacyjno-edukacyjną BEZPIECZNA BUTLA – BEZPIECZNY DOM, której celem jest zwiększenie świadomości dotyczącej bezpiecznej eksploatacji butli na gaz LPG oraz edukacja, jak uniknąć zagrożeń i postępować zgodnie z przepisami technicznymi oraz zasadami bezpieczeństwa.

Butle zawierające gaz LPG są bezpieczne – o ile zostaną zachowane podstawowe zasady ich użytkowania, a butla pochodzi z legalnego źródła. Przyczyną większości pożarów lub eksplozji gazu nie jest sama butla, ale jej wadliwe podłączenie do kuchenki gazowej, grilla lub ogrzewacza.

Upomnij się o PARAGON i zachowaj go wraz z folią termokurczliwą, którą zdejmiesz z zaworu butli. Mogą być potrzebne w razie reklamacji lub jakichkolwiek roszczeń wobec dostawcy.

Zwróć uwagę na STAN TECHNICZNY: czy butla nie ma wgnieceń lub śladów korozji.

Sprawdź czy butla ma:
• tabliczkę znamionową (wybita lub przytwierdzona na stałe) oraz sprawdź czy na tabliczce lub w jej pobliżu na kołnierzu, uchwycie jest wybite ważne badanie techniczne butli,
• instrukcję bezpieczeństwa/obsługi (naklejka na kołnierzu lub korpusie butli),
• plombę (folia termokurczliwa na zaworze butli),
• tę samą nazwę firmy na naklejce i plombie oraz namalowaną na butli.

Nie kupuj butli, jeśli:
• była przerabiana,
• jest w kolorze czerwonym lub żółtym,
• widoczne są na niej uszkodzenia,
• badanie techniczne butli jest nieważne – patrz tabliczka znamionowa.

Więcej szczegółów znajdziesz na stronie Transportowego Dozoru Technicznego -> [TUTAJ]

Gaz płynny jest nowoczesnym, wygodnym i bardzo wartościowym paliwem. Pod względem kalorycznym znacznie przewyższa nie tylko węgiel, ale także gaz ziemny. Wyjątkowo korzystną cechą gazu płynnego jest to, że nie jest on trujący i nie pozostawia szkodliwych resztek oraz widocznych śladów spalania. Butle z gazem zawierają gaz płynny pod ciśnieniem kilku atmosfer.
* Gaz płynny (LPG) przy ciśnieniu atmosferycznym i temperaturze pokojowej, przyjmuje postać gazu (pary).
* Gaz propan – butan używany w butlach 11 kg. jest cięższy od powietrza i w razie wypływu z nieszczelnej instalacji gromadzi się przy podłodze, może spływać do miejsc niżej położonych (np. piwnic). Zmieszany z powietrzem w stosunku objętościowym 1,5 do 10% tworzy mieszaninę silnie wybuchową.

• W budynku mieszkalnym, mającym instalację zasilaną z sieci gazowej, stosowanie instalacji gazu z butli jest zabronione, nawet na tarasie!
• W mieszkaniu, warsztacie lub lokalu użytkowym można mieć nie więcej niż dwie butle przyłączone do urządzeń gazowych, o zawartości gazu do 11 kg. każda. Nie wolno przechowywać butli zapasowych nie połączonych do instalacji lub urządzeń. Puste natychmiast zwracaj dostawcy.
• Ciśnienie butli z gazem rośnie wraz z temperaturą otoczenia. Jeśli używasz jej na zewnątrz, osłoń ją przed słońcem! Temperatura pomieszczenia, w którym znajduje się butla nie może przekraczać 35°C. Butla wytrzymuje wprawdzie ciśnienie kilkunastu atmosfer ale w przegrzanej butli ciśnienie przekracza dopuszczalne normy i może ją rozerwać powodując wybuch gazu.
• Butla musi stać stabilnie w suchym i przewiewnym miejscu, z dala od otwartych źródeł ognia, ciepła lub urządzeń elektrycznych. Bezpieczna odległość to minimum 1,5 m.z wyłączeniem zestawów kuchni gazowych oraz ogrzewaczy promiennikowych i konwekcyjnych z szafkami na butle.
• Butle należy ustawiać w pozycji pionowej – zabezpieczając przed przewróceniem, uderzeniem, dostępem osób niepowołanych, dzieci itp.
• Butli nie wolno przechowywać w warunkach wpływających ujemnie na ich wytrzymałość, np. w otoczeniu, w którym zachodzi możliwość działania substancji korodujących.
• Butli nie wolno umieszczać w sąsiedztwie liczników elektrycznych, gniazd wtykowych i urządzeń powodujących iskrzenie.
• Nigdy nie trzymaj butli w pomieszczeniach, w których poziom podłogi jest poniżej poziomu gruntu. W razie wycieku gaz, który jest cięższy od powietrza, zgromadzi się nisko i nie wypłynie na zewnątrz, co jest niebezpieczne.
• Nie przechowuj w jednym pomieszczeniu butli i materiałów łatwopalnych. Instalacje na płynny gaz mogą być tylko w niskich budynkach, maksymalnie do 4 pięter.

Zagrożenia mogące powstać przy użytkowaniu gazu wynikają przede wszystkim z braku należytej dbałości o instalację i urządzenia gazowe. W celu uniknięcia pożaru czy wybuchu gazu lub ograniczenia ich skutków należy się kierować niżej wymienionymi zasadami:

• Butle muszą być sprawnie technicznie i napełniane przez autoryzowane punkty dystrybucji.
• Butle na gaz płynny podlegają okresowej kontroli Urzędu Dozoru Technicznego. Używaj tylko takich z ważnym terminem badania.
• Użytkownicy zobowiązani są do utrzymywania instalacji gazowej w dobrym stanie technicznym (nie można dopuszczać do uszkodzeń mechanicznych i korozji) ,
• Gazomierz znajdujący się poza lokalem odbiorcy powinien być przez niego zabezpieczony przed osobami niepowołanymi.
• Wszystkie odbiorniki gazu powinny być utrzymane w czystości i dobrym stanie technicznym ( pojawienie się sadzy, lub żółty płomień na palniku to oznaki wadliwego spalania gazu).
• Odbiorniki gazu powinno się eksploatować zgodnie z instrukcją producenta (np. nie wolno używać kuchenek gazowych do ogrzewania pomieszczeń).
• Włączone odbiorniki gazu powinny być na bieżąco kontrolowane, chyba, że ich konstrukcja jest przystosowana do pracy bez dozoru.
• Promienniki ciepła powinny być wyłączane na noc, ponieważ mogą spowodować zmniejszenie ilości tlenu w pomieszczeniu.
• Właściciel budynku mieszkalnego lub zarządzający budynkiem wielorodzinnym co najmniej raz w roku powinien wykonać przegląd techniczny i badanie szczelności instalacji gazowej oraz sprawdzić drożność przewodów kominowych. Czynności te mogą wykonać tylko osoby posiadające odpowiednie uprawnienia.
• Zabronione jest dokonywanie samowolnie we własnym zakresie przeróbek, napraw instalacji i urządzeń gazowych oraz podłączeń dodatkowych odbiorników gazu bez uzgodnienia z rozdzielnią gazu.
• Użytkownikom urządzeń gazowych nie wolno pobierać gazu z pominięciem gazomierza, przerabiać, naprawiać, malować gazomierzy oraz zatykać otwory wentylacyjne i nawiewne w pomieszczeniach, w których zamontowane są odbiorniki gazu.
• Nie wolno dokonywać żadnych zmian i przeróbek w instalacji wykonanej przez uprawnionego instalatora.

• Najlepiej skorzystaj z pomocy dostawcy lub postępuj zgodnie z jego zaleceniami.
• Butle napełnia się w 85 proc. Zawsze korzystaj z profesjonalnych punktów. Napełnianie butli na stacjach LPG jest nielegalne i bardzo niebezpieczne.
• Zanim podłączysz samodzielnie nową butlę, sprawdź uszczelkę reduktora ciśnienia i zaworu. Jeśli guma jest spękana lub pofałdowana, trzeba ją wymienić. Skontaktuj się w tym celu z dostawcą.
  Nigdy nie naprawiaj butli samodzielnie!
• Butle gazowe podłączaj zawsze specjalnymi elastycznymi przewodami do gazu płynnego. Muszą mieć długość co najmniej 1,5 m, a na obu końcach opaski zaciskowe. Wymieniaj je na nowe co 4 lata.
• Istotnym elementem jest reduktor ciśnienia gazu, który reguluje ciśnienie w butli odpowiednio do temperatury otoczenia. Nigdy nie otwieraj zaworu ani pokrętła reduktora, dopóki nie dokręcisz wszystkich przewodów połączeniowych.

1. Zakręć zawór na butli pustej (w prawo) .
2. Odkręć reduktor od butli. Nakrętka reduktora posiada “lewy” gwint, odkręca się w prawo.
3. Butlę pustą odstaw w bezpieczne miejsce. Zakręć zaślepkę i kołpak ochronny (w butlach bez kołnierza ochronnego).
4. Z butli pełnej zdejmij kołpak zakrywający zawór (w butlach bez kołnierza ochronnego).
5. Sprawdź czy zawór butlowy jest zakręcony. Odkręć zaślepkę z tworzywa na zaworze (lewy gwint).
6. Sprawdź stan uszczelki gumowej, w razie potrzeby wymień na nową.
7. Butlę ustaw w miejscu przeznaczenia.
8. Zakręć reduktor. Nakrętka reduktora dokręca się w “lewo”.
9. Sprawdź czy zawory odbiornika gazu (np. kuchni gazowej, piecyka) są zamknięte.
10. Odkręć zawór na butli (w lewo).
11. Sprawdzić szczelność całej instalacji pokrywając zawór butli, reduktor, złącza wodą z roztworem mydła. Powiększające się pęcherzyki piany mydlanej wskazują, że połączenie jest nieszczelne.Na rynku są też specjalne, niedrogie pianki do sprawdzania szczelności
12. Dokręcenie może być dokonywane tylko przy zamkniętym zaworze butlowym. W razie nie możliwości uzyskania szczelności wezwać uprawnionego instalatora gazu.
13. Szczelności butli gazowej i instalacji w żadnym wypadku nie wolno badać otwartym ogniem (np. przy użyciu zapałki lub zapalniczki)!

• Zanim przewieziesz butlę – dokręć zawór
• Nakręć na dyszę zaworu nakrętkę posiadającą gumową uszczelkę.
• Jeśli butla nie posiada kołnierza ochronnego nakręć kołpak ochronny.
• Butlę należy przewozić lub przenosić zawsze pionowo,
• Przy transporcie zabezpiecz butlę przed przewróceniem się.
• Nigdy nie tocz jej do samochodu.
• Butli nie wolno rzucać, przewracać, toczyć, uderzać itp.
• Z bagażnika, w którym jest butla, wyjmij wszystko, co może uszkodzić ją lub jej zawór.
• Nie wolno przewozić butli transportem publicznym, rowerem, motorem.
• Butli nie wolno przewozić razem z innymi materiałami wybuchowymi, łatwopalnymi (np.: benzyna) itp.

• Otwórz szeroko okna i drzwi w celu przewietrzenia
• Nie włączaj żadnych urządzeń elektrycznych. Wyłącz światło.
• Nie używaj otwartego ognia, świeczek, zapałek, nie pal papierosa i zgaś wszystkie źródła ognia.
• Jak najszybciej zamknij mocno zawór główny butli.
• Odłącz butlę od instalacji (użyj do tego nieiskrzącego klucza z metalu kolorowego). Wynieś ją z budynku i starannie przewietrz całe mieszkanie.
• Do pozostawionej na zewnątrz butli wezwij jak najszybciej serwis dostawcy gazu, który jest jej właścicielem, lub osobęmającą uprawnienia do naprawy urządzeń gazowych.
• W razie dużego wycieku gazu lub pożaru, w pierwszej kolejności wyprowadź z domu mieszkańców. Natychmiast wezwij straż pożarną!  Numer 112.
• Nie wracaj do budynku, stosuj się do wskazówek dyspozytora przyjmującego zgłoszenie.
  

  ---

   

Źródła: www.tdt.gov.pl, www.gas.net.pl/bezpieczenstwo-lpg , www.dajemyrade.pl , KP PSP w Turku, KP PSP w Ostrowcu Świętokrzyskim, KM PSP w Jeleniej Górze,
Grafika: www.tdt.gov.pl